A A A

Wykonywanie działalności za granicą a ubezpieczenie w ZUS

Gazeta Podatkowa

Prowadzę działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Opłacam z tego tytułu zarówno składki na ubezpieczenia społeczne, jak i składkę zdrowotną. Wkrótce będę wykonywał część usług na terenie Niemiec dla niemieckiego kontrahenta. Czy w takim przypadku będę musiał wyrejestrować się w ZUS i zgłosić do ubezpieczeń społecznych w Niemczech?

Niekoniecznie. Jeśli Czytelnik spełni określone warunki, wówczas będzie mógł nadał podlegać ubezpieczeniom w ZUS.

Osoba, która normalnie wykonuje działalność na własny rachunek w jednym państwie członkowskim, ale udaje się do innego państwa członkowskiego, aby tam wykonywać podobną działalność, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego. Tak jest jednak tylko wtedy, gdy zostanie spełniony warunek, że przewidywany czas pracy za granicą nie przekracza 24 miesięcy. Takie uregulowanie wynika z art. 12 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 2004.166.1 ze zm.).

Określenie "osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek" stosuje się w odniesieniu do osoby prowadzącej zwykle znaczną część działalności na terytorium tego państwa członkowskiego, w którym ma ona swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego rozpoczęła jej wykonywanie w innym państwie członkowskim. Oprócz tego w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim musi nadal spełniać w państwie, w którym ma siedzibę (tu: w Polsce), wymogi konieczne do prowadzenia działalności, pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie. Kryteria te zostały wyszczególnione w Decyzji A2 z dnia 12 czerwca 2009 r. (Dz. Urz. UE C 2010.106.5). Pozwalają one ocenić, czy zostały spełnione warunki określone w art. 14 ust. 3 rozporządzenia 987/2009 (patrz ramka). Decyzja A2 wyjaśnia również, że przedsiębiorca może skorzystać z art. 12 ust. 2 rozporządzenia nr 883/2004, jeżeli prowadził działalność od co najmniej 2 miesięcy przed dniem, od którego zamierza przenieść jej wykonywanie za granicę. Krótsze okresy wymagać będą indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.

Natomiast wykonywanie w innym państwie członkowskim "podobnej działalności" oznacza rzeczywisty charakter tej działalności. Nie ma przy tym znaczenia, w jaki sposób ten rodzaj działalności jest klasyfikowany w państwie, w którym działalność będzie prowadzona, tj. czy jest określony jako praca najemna, czy jako działalność prowadzona na własny rachunek. W celu ustalenia, czy praca, która ma być wykonywana, jest "podobna", należy odpowiednio wcześniej, tj. przed wyjazdem do wykonywania pracy za granicą, określić pracę (także udokumentować), którą dana osoba udaje się wykonać. Osoba prowadząca działalność powinna być w stanie odpowiednio to udokumentować, np. przez okazanie umowy odnoszącej się do pracy, która ma być wykonywana za granicą.

Dokumentem, który będzie potwierdzał zastosowanie polskiego ustawodawstwa ubezpieczeniowego, jest poświadczony przez ZUS formularz A1.

Gdyby jednak Czytelnik nie spełniał ww. warunków, wówczas powinien zgłosić się do ubezpieczeń w Niemczech i tam opłacać składki.

Kryteria pozwalające ocenić, czy przedsiębiorca normalnie wykonuje działalność w kraju, w którym ma siedzibę: