Zmiany w rekompensatach dla firm energochłonnych

Modyfikacji ulegnie lista sektorów i podsektorów uprawnionych do ubiegania się o rekompensaty za 2021 r. za zawarte w cenie energii koszty nabycia uprawnień do emisji CO₂. Pomocy publicznej nie otrzymają m.in. producenci nawozów. Zamiast wartości historycznych na potrzeby wyliczania rekompensat będą przyjmowane wartości rzeczywistego zużycia energii elektrycznej i rzeczywistej wielkości produkcji.

Wykluczone sektory

Nowe Wytyczne Komisji Europejskiej w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 r. wymusiły nowelizację krajowych przepisów dotyczących rekompensat dla przedsiębiorców energochłonnych. Chodzi o rekompensaty za zawarte w cenie energii koszty nabycia uprawnień do emisji dwutlenku węgla przysługujące podmiotom wykonującym działalność gospodarczą w sektorze lub podsektorze energochłonnym. Mogą się o nie ubiegać przedsiębiorcy, którzy posiadają tytuł prawny (prawo własności, użytkowanie wieczyste, trwały zarząd, ograniczone prawo rzeczowe albo stosunek zobowiązaniowy np. leasing) do instalacji w celu jej eksploatacji w sektorze lub podsektorze energochłonnym wskazanym w załączniku nr 1 do ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1896). Projekt zmian do tej ustawy wyklucza część sektorów z możliwości ubiegania się rekompensaty objęte pomocą publiczną. Do grupy tej należą m.in. przedsiębiorcy zajmujący się wydobywaniem minerałów dla przemysłu chemicznego oraz do produkcji nawozów, produkcją nawozów i związków azotowych, wytwarzaniem i przetwarzaniem koksu - w zakresie produkcji paku i koksu pakowego, górnictwem rud żelaza. Choć część przedsiębiorców wykluczono z możliwości ubiegania się o rekompensaty, to do wsparcia uprawniono zupełnie nową grupę. Mowa tu m.in. o firmach z sektorów zajmujących się wytwarzaniem i przetwarzaniem produktów rafinacji ropy naftowej, produkcją pozostałych metali nieżelaznych. Nowe zasady przyznawania wsparcia będą obowiązywać już wobec rekompensat za 2021 r.

Tak jak to jest obecnie, przedsiębiorca z uprawnionego sektora będzie mógł wystąpić o rekompensatę pod warunkiem, że ma wdrożony system zarządzania środowiskowego (EMAS bądź certyfikat ISO 14001) lub system zarządzania energią (certyfikat ISO 50001).

Wysokość rekompensaty

W projekcie zmian do ustawy o rekompensatach zaktualizowano wzory do wyliczania wartości rekompensat. Zmodyfikowano je w ten sposób, że przy wyliczaniu rekompensaty odchodzi się od produkcji referencyjnej oraz referencyjnego zużycia energii elektrycznej na rzecz produkcji rzeczywistej oraz rzeczywistego zużycia energii elektrycznej w roku, za który są przyznawane rekompensaty. W konsekwencji zrezygnowano z konieczności określenia zwiększenia zdolności produkcyjnej. Kolejna zmiana polega na uchyleniu art. 7 ust. 8 ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych, co oznacza objęcie wsparciem całości zużycia energii elektrycznej, niezależnie od źródła jej pochodzenia.

Maksymalna intensywność pomocy publicznej do kosztów kwalifikowalnych, tzn. kosztów uprawnień do emisji dwutlenku węgla uwzględnionych w cenach energii elektrycznej, nadal wynosi 75%. Z tym że w projekcie nowelizacji ustawy o systemie rekompensat (...) wprowadzono rekompensaty dodatkowe, przysługujące po spełnieniu określonych warunków przez przedsiębiorcę. W takim przypadku intensywność pomocy względem kosztów kwalifikowalnych (koszty pośrednie w ramach sektorów uprawnionych do uzyskania pomocy) nie będzie mogła przekroczyć 100%.

Nowością jest wprowadzenie dodatkowego obowiązku w zakresie redukcji emisji bezpośredniej dla podmiotów, które otrzymają rekompensaty. Obowiązek ten będzie można zrealizować np. poprzez wykazanie, że w roku kalendarzowym, za który zostały przyznane rekompensaty, co najmniej 30% energii elektrycznej, w odniesieniu do której podmiot ten uzyskał rekompensaty, została wytworzona ze źródeł zapewniających całkowite uniknięcie emisji gazów cieplarnianych (OZE).

Nowy wzór wniosku

Wniosek o przyznanie rekompensat składa się do 31 marca roku następującego po roku kalendarzowym, za który przyznawane są rekompensaty, czyli w przypadku rekompensat za 2021 r. do 31 marca 2022 r. Składa się go wraz z wymaganymi załącznikami do Prezesa URE. Wniosek ten ma wymiar sformalizowany, ponieważ jego wzór obecnie jest określony w rozporządzeniu MPiT w sprawie wniosku o przyznanie rekompensat... (Dz. U. z 2019 r. poz. 2285). Wniosek ten wymaga dostosowania do nowych przepisów, dlatego w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw gospodarki zostanie opracowany nowy wzór tego wniosku. Ten będzie dostępny po wejściu w życie zmiany ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych oraz rozporządzenia określającego nowy wzór wniosku o przyznanie rekompensat.