Opłaty za czynności kontrolne przeprowadzane przez inspektorów z Inspekcji Sanitarnej

Gazeta Podatkowa

Prowadzę hurtownię artykułów rolniczych i spożywczych. W zeszłym tygodniu przeprowadzona została w niej kontrola z Sanepidu. W trakcie prowadzenia czynności kontrolnych inspektorzy stwierdzili naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych. W związku z tym poinformowali mnie, że zostanę obciążony opłatą za przeprowadzenie czynności sprawdzających. Czy takie działanie jest zasadne? Jeśli tak, to w jaki sposób wyliczane będą koszty tych badań?

Za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego pobiera się opłaty w wysokości kosztów ich wykonania. Opłaty ponosi osoba lub jednostka organizacyjna obowiązana do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych. Natomiast żadnym opłatom nie podlegają badania laboratoryjne i inne czynności wykonywane w związku ze sprawowaniem bieżącego nadzoru sanitarnego przez organy PIS, jeżeli w wyniku badań nie stwierdzono naruszenia żadnych wymagań. Tak określa art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 195).

Z przepisów powołanej ustawy wynika więc, że konieczną przesłanką pobrania opłaty za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez Sanepid w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, jest naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych. W praktyce oznacza to, że wszelkie czynności wykonywane przez Sanepid w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego mogą stanowić podstawę naliczenia opłat, o ile w wyniku dokonanych czynności organ stwierdzi naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gd 139/19, wskazał, że ocena prawidłowości decyzji w przedmiocie opłaty z tytułu czynności kontrolnych uzależniona jest od bytu prawnego decyzji wymierzającej karę. Oznacza to, że opłata za przeprowadzenie czynności kontrolnych może być ustalona jedynie wtedy, gdy w obrocie prawnym funkcjonuje już ostateczna decyzja stwierdzająca naruszenie wspomnianych przepisów. Z tym że decyzję ustalającą wysokość opłat za przeprowadzone czynności kontrolne Sanepid może wydać dopiero, gdy rozstrzygnięcie o samym obowiązku stanie się ostateczne (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 115/17).

W świetle powyższego, jeżeli organ wyda decyzję stwierdzającą wykrycie podczas kontroli naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych w firmie Czytelnika, to nałożenie obowiązku poniesienia kosztów za czynności kontrolne będzie zasadne.

Zasady wymierzania opłat reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat za badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2010 r. nr 36, poz. 203). Wynika z niego, że wysokość opłat za badania laboratoryjne oraz inne czynności ustala się na podstawie bezpośrednich i pośrednich kosztów ich wykonania (patrz tabela).

Sanepid nie pobiera opłat za swoje czynności, jeżeli w trakcie kontroli nie wykryje naruszeń.

Zestawienie kosztów czynności kontrolnych Sanepidu

Bezpośrednie koszty wykonania badań laboratoryjnych oraz innych czynności poniesione w związku z wykonaniem konkretnego badania laboratoryjnego oraz innej czynności

Pośrednie koszty wykonania badań laboratoryjnych oraz innych czynności działalności stacji sanitarno-epidemiologicznej poniesione w związku z wykonaniem konkretnego badania laboratoryjnego oraz innej czynności

-	średnie wynagrodzenie pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznej wykonujących badania laboratoryjne lub inne czynności, obliczane według godzinowych stawek osobistego zaszeregowania wraz z pochodnymi od wynagrodzenia,
-	koszty materiałowe, w tym w szczególności koszty odczynników i innych materiałów pomocniczych,
-	koszty podróży służbowych pracowników, w tym koszty należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej,
-	przeciętne koszty związane z działalnością rzeczoznawców do spraw sanitarno-higienicznych.

-	średnie wynagrodzenie pracowników administracji i obsługi wraz z pochodnymi od wynagrodzenia,
-	koszty usług pocztowych, telekomunikacyjnych i pralniczych,
-	koszty zużytej energii elektrycznej, wody i gazu,
-	koszty zakupu, zużycia i konserwacji aparatury i sprzętu laboratoryjnego, - koszty transportu.