A A A

Rejestracja a prawo do odliczania podatku VAT

Gazeta Podatkowa

Obowiązek rejestracji dla potrzeb podatku VAT ciąży na podatnikach prowadzących działalność jako czynni podatnicy, tj. rozliczający podatek VAT, a także na podatnikach, co do zasady, korzystających ze zwolnienia z VAT, jednak obowiązanych do rozliczania tego podatku z tytułu niektórych czynności, takich jak import usług od podatników unijnych, czy też opodatkowane wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w większości przypadków z mocy prawa korzysta ze zwolnienia z VAT. W związku z tym nie musi dokonać rejestracji dla potrzeb tego podatku, choć może to zrobić.

Rejestracja dla potrzeb VAT przez podatnika zamierzającego rozliczać ten podatek jest konieczna ze względu na przysługujące mu prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów. W początkowym okresie obowiązywania przepisów ustawy o VAT z 2004 r. organy podatkowe niezwykle skrupulatnie badały przypadki, w których podatnik spóźniał się z rejestracją i uznawały, że w związku z tym nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego za okres, w którym pozostawał niezarejestrowany dla celów VAT.

Jako argument dla pozbawienia podatników niezarejestrowanych prawa do odliczania VAT przytaczano art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, stosownie do którego obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Aby podmiot mógł odliczyć VAT, musi dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT.

W wyniku ukształtowanej linii orzeczniczej obecnie nie kwestionuje się już tego prawa, pod warunkiem, że w okresie, kiedy składana jest deklaracja VAT, podatnik jest już zarejestrowany dla potrzeb rozliczania tego podatku. Pozwala to na uznanie za czynnego podatnika VAT również podatnika, który nie złożył stosownego formularza, jednak wykonywał czynności opodatkowane, co potwierdzał odpowiednimi dokumentami. Konsekwentnie, nawet w sytuacji gdy w momencie dokonywania zakupów dany podatnik nie był zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, bowiem stosowny formularz złożył z opóźnieniem, to i tak ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przed rejestracją, o ile tylko zarejestrował się przed złożeniem deklaracji VAT.

Przepisy ustawy o VAT zawierają stosowne regulacje określające termin złożenia formularza rejestracyjnego VAT-R.

Podmioty prowadzące działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ustawy o VAT (z wyłączeniem podmiotów wykonujących wyłącznie czynności zwolnione z VAT bądź korzystających ze zwolnień ze względu na wysokość obrotów, dla których rejestracja jest fakultatywna), są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne (art. 96 ust. 1 oraz art. 96 ust. 3 ustawy o VAT).

Jeżeli podatnicy zwolnieni z VAT, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z niego, obowiązani są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach, wskazanych w art. 96 ust. 5, tj.:

1) przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 2a i 4-41 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;

2) przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia ze względu na wysokość osiąganych obrotów;

3) przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy (rolnicy ryczałtowi) oraz art. 113 ust. 1 i 9 z zastrzeżeniem pkt 4;

4) przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia przez podatników, o których mowa w art. 113 pkt 9, od pierwszej wykonanej czynności.