Kiedy niepełnosprawny biznesmen nie płaci składki zdrowotnej?

Zasadniczo każda osoba prowadząca działalność gospodarczą powinna opłacać z tego tytułu m.in. składkę zdrowotną. Niektórym jednak niepełnosprawnym przedsiębiorcom przepisy o ubezpieczeniu zdrowotnym dają prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania tej składki lub jej obniżenia do wysokości zaliczki na podatek dochodowy opłacanej z działalności.

Kto nie płaci wcale?

Z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne zwolnieni są niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy. Ulga ta dotyczy osób posiadających ustalony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, spełniających określone warunki. W przypadku takich osób zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej wynika z art. 82 ust. 9 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (zwanej ustawą zdrowotną). Zgodnie z nim, osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności nie opłaca składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności w przypadku, gdy:

• uzyskuje ona przychody z tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Co ciekawe, z ulgi tej mogą też korzystać przedsiębiorcy, którzy co prawda nie mają ustalonego właściwego stopnia niepełnosprawności, ale posiadają odpowiednie orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o ustalonym stopniu niezdolności do pracy. Jest ono bowiem traktowane na równi z odpowiadającym mu orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Z tego zwolnienia mogą więc korzystać również renciści pobierający stosunkowo wysokie świadczenie rentowe. Nie jest ono bowiem uzależnione od wysokości pobieranej renty.

Jak ustalić przychód?

Nierzadko niepełnosprawni przedsiębiorcy mają wątpliwości, jak prawidłowo ustalić przychód uzyskany z racji prowadzonej firmy, którego wysokość zwalniałaby ich z obowiązku opłacania składki zdrowotnej. Ustawa zdrowotna nie definiuje bowiem pojęcia przychodu. Należy więc posiłkować się definicją wynikającą z przepisów podatkowych.

Za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, chociażby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek VAT.

Prowadzenie kilku firm

W przypadku gdy niepełnosprawny przedsiębiorca prowadzi więcej niż jedną działalność gospodarczą, mogą też powstać wątpliwości, czy przychody uzyskiwane z różnych rodzajów działalności powinny być rozpatrywane osobno, czy też łącznie z punktu widzenia zaistnienia przesłanek, o których mowa w art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej, zwalniających niektórych niepełnosprawnych przedsiębiorców z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. W takim przypadku należy zsumować przychody ze wszystkich rodzajów działalności (wymienionych w art. 82 ust. 5 ustawy zdrowotnej) i dopiero wtedy rozpatrywać, czy zaistniały okoliczności zwalniające przedsiębiorcę z tego obowiązku. Co istotne, przychód ten należy obliczać z każdego miesiąca oddzielnie.

Kto płaci składkę obniżoną?

Niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą z kolei opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Uprawnienie to wynika z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej.

Dopuszczalność obniżenia wysokości składki zdrowotnej do kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy uzależniona jest jednak od posiadania przez przedsiębiorcę umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności oraz od uzyskiwanych przez niego przychodów jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Oznacza to, że nie można skorzystać z uprawnienia wynikającego z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej zarówno w przypadku, gdy źródło dodatkowych przychodów będzie stanowiło inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego niż pozarolnicza działalność, jak również wtedy, gdy dodatkowy przychód nie będzie stanowił odrębnego tytułu do objęcia tym ubezpieczeniem.

W przypadku zatem, gdy przedsiębiorca posiadający ustalony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności (osiągający przychód jedynie z racji prowadzonej firmy) uzyska np. zasiłek chorobowy z ZUS, nie będzie mógł opłacić składki zdrowotnej obniżonej do wysokości należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Potwierdził to Oddział ZUS w interpretacji indywidualnej z dnia 11 grudnia 2014 r., znak: WPI/200000/43/1409/2014.

Warunki zwolnienia niepełnosprawnego przedsiębiorcy z opłacania składki zdrowotnej