A A A

Koszt wytworzenia określony przez biegłego

Gazeta Podatkowa

W przypadku osób fizycznych zdarzają się sytuacje, w których podatnik wprowadza do działalności składnik majątku, który wcześniej wytworzył do użytku prywatnego. Może wówczas mieć trudności z udokumentowaniem wydatków poniesionych na wytworzenie danego środka trwałego. Gdy podatnik (osoba fizyczna) sam nie może ustalić kosztu wytworzenia, powinien skorzystać z pomocy biegłego.

Stosownie do treści art. 22g ust. 9 updof, jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia na podstawie art. 22g ust. 4 updof, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej przez biegłego, powołanego przez podatnika. Przy czym biegły, określając wartość początkową takich środków trwałych, ma obowiązek wziąć pod uwagę ich ceny rynkowe.

Warto dodać, że jest to rozwiązanie, które uwzględnia tylko ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych nie mają możliwości ustalenia wartości początkowej w wysokości określonej przez biegłego. Sytuacje, które uzasadniają przyjęcie wartości początkowej wytworzonego środka trwałego określonej w ten sposób, mogą mieć miejsce tylko w nielicznych przypadkach. Ta metoda ustalania wartości początkowej wytworzonego środka trwałego nie może być nadużywana. Dotyczy to np. takich sytuacji, gdy dany środek trwały został wykonany sposobem gospodarczym. Nie można więc dowolnie decydować o wyborze metody ustalania wartości początkowej wytworzonego środka trwałego.

Przykład

W 2004 r. pani Joanna wybudowała garaż na potrzeby osobiste. W 2024 r. garaż ten przeznaczyła na magazyn sztucznych kwiatów, którymi handluje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Budując garaż, nie zbierała dokumentów potwierdzających zakupy materiałów i usług związanych z jego budową, ponieważ nie miała takiego obowiązku. W tej sytuacji nie może ustalić kosztu wytworzenia na podstawie art. 22g ust. 4 updof. Ma prawo ustalić wartość początkową wytworzonego środka trwałego, kierując się treścią art. 22g ust. 9 updof, czyli na podstawie wyceny dokonanej przez biegłego.

Niektórzy podatnicy uważają, że omawiany przepis (art. 22g ust. 9 updof) może być stosowany do ustalenia wartości początkowej wytworzonego środka trwałego, w sytuacji gdy koszt wytworzenia ustalony zgodnie z art. 22g ust. 4 updof jest niższy od wartości rynkowej. Niestety nie ma takiej możliwości. Ustawodawca nie przewiduje bowiem wyboru zasad ustalania wartości początkowej wytworzonego środka trwałego. Przyjęcie wartości początkowej wytworzonego środka trwałego w wysokości określonej przez biegłego może mieć miejsce, tylko w przypadku gdy wartości tej nie można ustalić na zasadach ogólnych.

Przykład

Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów buduje pawilon handlowy z przeznaczeniem na potrzeby działalności gospodarczej. Roboty budowlane wykonuje we własnym zakresie. Nie zbiera jednak wszystkich rachunków i faktur na materiały budowlane. Wobec braku dowodów zakupu wartość początkową wytworzonego środka trwałego chciałby ustalić na podstawie wyceny biegłego. Nie może w taki sposób określić wartości początkowej wytworzonego środka trwałego, ponieważ prowadząc inwestycję w ramach działalności gospodarczej, ma obowiązek zbierać dowody odzwierciedlające ponoszone wydatki w celu ustalenia kosztu wytworzenia zgodnie z art. 22g ust. 4 updof.