Jak sporządzić dobry biznesplan dla firmy?

Niewielu przedsiębiorców zakładających własną firmę decyduje się na sporządzenie na własny użytek biznesplanu. Taki dokument powstaje dopiero wtedy, gdy jest on wymagany przy ubieganiu się o kredyt inwestycyjny w banku lub o środki unijne bądź z Funduszu Pracy. To niewątpliwy błąd, bowiem dobrze skonstruowany biznesplan może być drogowskazem dla firmy, pozwala zaplanować wydatki oraz zarządzać przedsiębiorstwem.

Czy firmie potrzebny jest biznesplan?

Zarówno osoby dopiero przymierzające się do założenia własnej firmy, jak i czynnie działający przedsiębiorcy błędnie zakładają, iż biznesplan tworzy się tylko na potrzeby ewentualnych inwestorów czy też przy pozyskiwaniu środków na prowadzenie własnej firmy. Przeciwnie, biznesplan powinien być narzędziem przydatnym samemu przedsiębiorcy. Powinien bowiem pozwolić mu uporządkować stawiane przed firmą cele i zaplanować strategię mającą go do nich przybliżyć. Biznesplan może pełnić różne funkcje, np.:

• planowania - pozwala zaplanować stawiane przed firmą cele,
   
• kontrolną - pozwala na analizę założonych celów i osiągniętych wyników, pozwala ocenić czy firma realizuje postawione przed nią cele,
   
• informacyjną - stanowi źródło informacji dla inwestorów, pożyczkodawców, kontrahentów.

Struktura biznesplanu zależy w dużej mierze od celu, dla którego jest on pisany. Przybierze inną formę, gdy będzie tworzony na własny użytek przedsiębiorcy, a inną, gdy ma zostać zaprezentowany w banku lub potencjalnemu inwestorowi. Można jednakże wyodrębnić podstawowe elementy, które powinien zawierać każdy biznesplan.

Struktura biznesplanu

1. Opis przedsięwzięcia (tzw. streszczenie). To w sumie najważniejsza część biznesplanu, ale co istotne, powinna powstać na samym końcu po napisaniu wszystkich części. Streszczenie musi być tak skonstruowane, by zachęcało np. potencjalnego inwestora do przeczytania dalszej części dokumentu. Musi jednym słowem przykuć jego uwagę.

Należy pamiętać, aby opisać w niej m.in. cel, dla którego powstał biznesplan, określić wysokość i przeznaczenie niezbędnych środków finansowych, materiałowych i osobowych oraz podać główne dane i wskaźniki finansowe. Ponadto trzeba zawrzeć ogólny opis produktów lub usług, opisać posiadane przez przedsiębiorcę umiejętności, doświadczenie bądź zasoby, które będą niezbędne przy realizacji założonego projektu. Warto również wspomnieć o przewadze nad obecną konkurencją firmy itp.

2. Charakterystyka firmy. Ta część zawiera informacje na temat samego przedsiębiorstwa, a więc jego nazwę, formę prawną, w jakiej jest lub będzie prowadzone, dane adresowe, krótkie przedstawienie jej właścicieli oraz historii samej firmy. Warto w części tej przedstawić wszelkie nagrody, wyróżnienia, certyfikaty, jakie firma lub jej właściciel posiada. Pokrótce trzeba również nakreślić, jaki jest cel i misja firmy.

3. Charakterystyka przedsięwzięcia. W tym miejscu trzeba przedstawić koncepcję biznesową firmy, szczegółowy opis przedmiotu jej działalności (w zależności od tego, czy jest to firma usługowa, produkcyjna, zajmująca się sprzedażą itp.). Dany produkt charakteryzuje się poprzez opis jego cech oraz podanie czym się wyróżnia na tle innych produktów. Opisuje się sposoby jego dystrybucji, technologię jaka jest stosowana przy jego produkcji.

Należy również podać przysługujące przedsiębiorcy prawa autorskie, patenty, znaki towarowe. Podobnie opisuje się rodzaj świadczonych usług - charakteryzuje się profil ich odbiorców, cechy wyróżniające te usługi na rynku oraz ich wartość dla klienta.

4. Otoczenie wewnętrzne (pracownicy i kadra zarządzająca). O sile i sukcesie firm decydują przede wszystkim ludzie. Dlatego warto w tym miejscu opisać zarówno kwalifikacje kadry zarządzającej, jak i pracowników, strukturę organizacyjną, system motywacji i wynagradzania pracowników, podział obowiązków, system szkoleń.

5. Otoczenie zewnętrzne (analiza rynku). W tym fragmencie biznesplanu opisuje się otoczenie, w jakim funkcjonuje firma. Na jakim rynku działa (warto przeprowadzić analizę tego rynku, jego zachowań, tendencji, rozwoju, jego segmentację). Należy również rozpoznać i opisać działającą na tym rynku konkurencję. Warto też przeanalizować i zawrzeć charakterystykę potencjalnych klientów (dlaczego będą zainteresowani produktem lub usługą, jakie mają wymagania itp.). W tej części można przeprowadzić tzw. analizę SWOT (analiza mocnych, słabych stron, szans i zagrożeń rynku, może też stanowić zupełnie oddzielny punkt biznesplanu), a także prognozy sprzedaży, podać przewidywaną wielkość udziału w rynku oraz opisać zakładane bariery wejścia na dany rynek.

6. Reklama, marketing i zasady sprzedaży. Przede wszystkim należy przedstawić planowane strategie i kampanie reklamowe, budżet reklamowy, sposoby dotarcia do klienta, sposoby dystrybucji, planowane promocje, ceny, rabaty, metody pozyskiwania partnerów handlowych itp., planowane formy płatności, usługi posprzedażowe, np. serwis, PR (Public Relations).

7. Analiza finansowa. To niewątpliwie jedna z najważniejszych części biznesplanu, która może decydować o powodzeniu całego przedsięwzięcia. Należy w niej przedstawić plan inwestycyjny wraz z prognozowaną sprzedażą towarów bądź usług oraz kosztów, jakie trzeba będzie ponieść, by zrealizować zakładane cele.

Analiza finansowa powinna składać się z bilansu, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów środków pieniężnych, analizy progu rentowności, wykazu środków trwałych.

8. Harmonogram działań. Warto szczegółowo rozplanować harmonogram działań, bowiem tylko ścisła realizacja założonych celów zgodnie z przyjętym programem działania pozwoli je w pełni przeprowadzić. Przyjmuje się, że harmonogram powinien być rozpisany przynajmniej na 5 lat. Trzeba przedstawić cele firmy oraz podać przewidywane terminy ich realizacji, a ponadto określić sposoby na osiąganie założonych celów oraz przewidzieć czynniki, które mogą mieć wpływ na ich realizację.

Do każdego biznesplanu należy też dołączyć szereg dodatkowych dokumentów, takich jak np. wyniki badań rynkowych, opis stanowisk pracy, kopie zawieranych umów, życiorysy kadry zarządzającej, dane patentowe, listę instytucji współfinansujących inne przedsięwzięcia przedsiębiorcy itp.